Ti listwa : ki kote mo « Sankoutcha » a soti?

« Ti listwa », sou platfòm enfòmasyon anliy Ted’Actu, se yon ribrik ki pote pou ou yon tranch listwa, men tou kèk konesans sou yon seri evenman ki pat twò rapòte oubyen yo pat bay twòp enpòtans.

Jodia nan ribrik « Ti listwa », nou chwazi prezante w pèsonaj sa ki se «  Sankoutcha ».

Sankoutcha, yon ekpresyon nou souvan tande nan lang kreyòl la, lè yon moun vle trete yon lòt moun « malpwòp » oswa yon fason pou li vekse l. Men ki kote menm mo sa jwenn nesans li?

Pandan peryòd okipasyon amerikèn nan peyi Dayiti nan lane 1915, Jack Marc Arthur yon Lyetnan nan lame amerikèn ki te abite anba Tijo, te renmen diven, chanpay, mizik klasik, bèl rad, ak bèl fanm. An gwo, n ap di se te yon pleziyis.

Wo grade a te toujou bat pou l diferan de lòt moun nan antouraj li nan fason la p konpòte l, kit se te an piblik oubyen lakay li.

Li te gen anpil zanmi paske l te renmen pataje. Men sa yo pa t apresye lakay Lyetnan an, se fason li te  trete moun ki pa gen menm opinyon avèl sou yon sijè oubyen ki refize mache selon volonte l.

Pou ti krik ti krak Lyetnan Marc Arthur te pran plezi lage fraz sa a « Vo zèt san cultiòr » [vous êtes sans culture,ndlr], epi li te toujou di l ak yon ton meprizan.

Moun ki te konn tande Lyetnan an, defòme fraz mesye a pou di « vous êtes sancoutia ». Aprè kèk lane, « vo zèt sans cultiòr » Vini « Sankoutcha » nan lang kreyòl la. Yon mo yo itilize pou pale de yon moun ki salòp, ki pa p benyen, ni bwose danl. Yon moun ki mete oubyen manje nenpòt sa l jwenn. Yo itilize pawòl sa tou pou pale de yon moun ki pa pè manje ak men l kèlkeswa kote li ta twouvel, ki pa gen pwoblèm pou l dòmi ak chita kotel vle.

An gwo, yon  sankoutcha se yon manfouben yon moun nenpòt janl ye li bon, se yon moun san kilti ak prestij.

Avèk sipò Roseline Jean-Baptiste