Haïti-crise : les jeunes de plus en plus dépendants sur le plan économique
Medam yo k ap plenyen ak tout kalite pwoblèm ou malèz lè yo gen règ yo se yon reyalite ki bay anpil tèt chaje an Ayiti. Gwo vant fè mal, senti fè mal, vomisman, kè plen, paka manje, tèt vire se pami anpil sentom ki manifeste nan moman kèk medam gen règ yo. Redaksyon Ted’Actu te pale ak Doktè Exama Jean Rodrigue Junior sou kote pwoblèm sa soti ak solisyon ki genyen kont li.
Pou kòmanse, li enpòtan pou n konn kòman pwosesis règ la ye. Nòmalman, chak mwa, kò fi a prepare li pou yon evantyèl gwosès donk si pandan peryòd sa a fi a dwe ansent lan, sa pa rive fèt, sa vinn lakoz kouch anndan matris la ki te gentan prepare pou evantyèl gwosès sa sòti sou fòm san, se eksplikasyon jèn medsen rezidan nan sèvis sosyal la.
Si pa gen gwosès, kouch sila tou pa enpòtan ankò, li ap kite plas pou yon lòt kouch pou pwochen sik manstriyèl la. An reyalite, se kouch sa ki sòti sou fòm san epi yo rele règ la. Pou san sa sòti li gen yon fòm kontraksyon ki fèt. Sa depan de fi a, li ka dire ant 2 pou rive jiska 8 jou, anpil fwa li konn menm depase 8 jou, selon sa Doktè Exama ajoute.
Sa k koz doulè règ ?
Lè kouch san ap sòti, donk nan moman règ la, anpil medam plenyen ak gwo malèz. Selon pwofesyonèl lasante a, pou koze doulè règ la, kouch anndan matris fi a ki rele « andomèt » la gen yon sibstans ki rele « Pwostaglandin » li sekrete. Sibstans sa a fasilite kontraksyon nou sot pale w yo pou kouch matris la ka sòti.
Donk, sa rive nan kèk ka, pwostaglandin nan sekrete plis pase sa l ta dwe ye an tan nòmal la, sa vin lakoz gwo doulè lakay fi sa yo epi se pa sèl doulè, konn gen senti fè mal, vomisman, dyare, tèt fè mal ak lòt ankò toujou dapre jèn medsen an.
Pi lwen, doktè Exama rapousuiv pou di : « An deyò de sekresyon pwostaglandin sa mwen pale a, gen lot maladi tou ki lakoz doulè règ la pi rèd lakay kèk fi, tankou kis nan ovè, fibwòm, yon mas kèlkonk, andometriyoz, adenomyoz ak lòt ankò ».
Premye opsyon an se al wè medsen
Gen fi ki pase tout vi yo ap soufri ak pwoblèm sa. Souvan bwè konprime, bwè te ak lòt bagay pa pote solisyon.
« Lè yon fi nan sitiyasyon sa li dwe konsilte Jinekològ li paske doulè règ pa nòmal, yon doktè sipoze pran sa an chaj pou ou ».
Anplis, li fè konnen gen anpil fi ki toujou pran konprime pou doulè a, men apre kèk mwa, konprime sa yo vinn pa fè efè ankò epi lojik la se pa kalme doulè a, se jwenn orijin doulè a pou yo ka aji sou koz doulè a.
Gen fi ki pa gen gwo doulè
Sa rive gen fi ki pa twò santi doulè nan moman règ yo. Doktè Exama di nou fi ka toujou gen ti doulè, men doulè sa dwe sipòtab e pata sipoze anpeche moun nan regle aktivite li. Depi li pa konsa, fi a sipoze konsilte yon medsen paske règ pa ta dwe fè fi a paka ale lekòl, travay ak fè lòt aktivite l.
« Si fi a pa gen pyès maladi ki pa kontwole epi si sibstans pwostaglandin nan pa sekrete twòp lakay li, pap gen gwo doulè », deklarasyon l sou ka fi ki sanse pa santi doulè yo.
Tretman
Nan kad echanj nou ak doktè Exama, nou te jije l bon pou n mande jèn medsen an ki tretman syantifik ki genyen kont doulè règ. « Gen analjezik fi a ka pran, ki bloke aksyon pwostaglandin sa yo », se sa li reponn nou san l pat vle site non medikaman sa yo pou evite medam yo al achte yo san preskripsyon medsen, sa ki kapab gen grav konsekans.
Selon li, meyè chwa a se al wè Doktè paske se li k ap konnen vrèman ki konprime li ka preskri pou soulaje doulè yo annatandan yo jwenn vrè koz doulè ensipòtab la.
Pou jwenn koz doulè yo, medsen an ap fè yon egzamen jinekolojik konplè, ki gen ladan li : 1) istwa pibète malad la, 2) istwa jinekolojik li, 3) egzamen fizik ak 4) kèk egzamen paraklinik tankou sonografi ak lòt ankò, toujou selon eksplikasyon responsab platfòm « Sante anba Tonèl » la.
Si souvan nou tande anpil moun ap di depi fi a fè pitit li p ap gen doulè règ ankò, doktè Exama di nou sa pa konfime a 100% syantifikman epi li konnen gen ka kote fi a fin fè pitit men li toujou gen doulè règ la.
« Nan reyalite nou, gen pawòl ki fè kwè se paske paran pat fè remèd pou tifi an lè l t ap fòme ki fè l gen doulè règ. Sa ankò, se pa vre, an nou imajine yon timoun ki vin devlope adenomyoz oubyen andometriyoz, ki rapò medikaman paran te dwe bal nan timoun ap gen sou maladi sa yo ? Non koze sa se yon mit li ye », se sa jèn medsen an deklare.
Sosyete a fè fas ak anpil pwoblèm, anomali nan kesyon sante yo mande yon atansyon soutni. Anpil moun nan popilasyon an ap soufri ak divès maladi, genyen se pwoblèm mwayen ki anpeche yo al wè medsen konsa tou gen lòt se mit ki nan tèt yo ki sèvi obstak pou yo al wè doktè.
